Angstverlammingsreflex
27 mei 2019
Als de krokodil boos wordt is een oordeel zo gevormd
30 maart 2023
Als het reptielenbrein de baas wordt
Wat gebeurt er in het brein als je kind boos wordt?
In mijn praktijk krijg ik veel kinderen die boos worden. Kinderen die ogenschijnlijk zomaar ineens lijken te ontploffen en dan gaan schreeuwen, schoppen, gooien of slaan. Aan deze ouders, en zeker ook aan deze kinderen leg ik dan uit hoe dat in je brein gaat. Wat gebeurt er in je brein als je zo boos wordt. Vaak geeft dat zowel ouders als kind wat ruimte en kunnen ze anders naar de situatie kijken. En als er begrip komt is de eerste stap naar verandering gemaakt.
Wil jij ook weten wat er gebeurt in het brein van je kind, en ook in jouw brein? Hieronder leg ik het je kind uit.
In jouw hoofd zit jouw brein. Dat helpt jou met alle dingen die je doet en voelt. Dat brein bestaat uit drie delen, een reptielenbrein (de krokodil), een zoogdierenbrein (het paard) en een mensenbrein (de mens). Het reptielenbrein is het oudste deel en dat houdt goed in de gaten of het veilig is voor jou en of jij je veilig voelt. Het zoogdierenbrein gaat over de emoties die je voelt. Voel je je bijvoorbeeld blij, bang, boos of verdrietig. Het mensenbrein helpt je bij het nadenken en alle dingen die je kunt leren en ontdekken. Bijvoorbeeld met rekenen, lezen, je concentreren en ook met nadenken over wat er kan gebeuren als jij iets doet, of de dingen die je doet wel handig zijn of dat het misschien beter anders kan.
Wanneer alles goed gaat en jij je fijn en blij voelt dan voelen ook de krokodil, het paard en de mens zich fijn. De krokodil ligt ontspannen alles in de gaten te houden, het paard is blij en graast rustig in de wei en de mens is lekker dingen aan het leren en ontdekken.
Als er dan iets gebeurt wat voor jou niet veilig voelt, bijvoorbeeld dat je heel erg van iets schrikt, iemand begrijpt jou verkeerd of je voelt je buitengesloten, dan wordt de krokodil boos. De krokodil is er namelijk om jou te beschermen. Als de krokodil boos wordt, schrikt het paard daar ook heel erg van. Het paard wordt een beetje bang, verdrietig of misschien ook wel boos. En ook de mens schrikt als de krokodil boos wordt. De mens wordt dan kleiner, gaat zich verstoppen en kan jou niet meer helpen met nadenken of een oplossing bedenken.
Stel, je bent lekker aan het spelen en ineens mag je niet meer meedoen met je vriendjes, je wordt buitengesloten. Of je wilt iets doen of zeggen en je wordt helemaal niet begrepen, ze snappen niet wat jij wilt doen of zeggen. Dan voelt jouw krokodil dat het voor jou niet meer veilig voelt, hij gaat jou beschermen en wordt boos. Jij voelt je misschien bang, boos of verdrietig (het paard) door wat er gebeurde. De mens kan niet meer goed nadenken over wat nu handig is om te doen en hoe te reageren. Jij kunt bijvoorbeeld gaan schreeuwen, gooien met dingen of heel hard gaan huilen. Daar kun je niks aan doen. Het komt doordat je mensenbrein even niet meer meedoet. Die is zo geschrokken van de krokodil dat er hij zich helemaal terugtrekt en niet meer meedoet. De krokodil is dan even de baas.
Je gaat waarschijnlijk ook niet expres schreeuwen, gooien of huilen, het overkomt je gewoon. Je kunt er niks aan doen. De krokodil in je brein is op dat moment zo sterk dat je die bepaalt wat er gebeurt. Pas als de situatie voorbij is, je misschien even weg bent gelopen of als alle boosheid, verdriet en angst uit je lichaam is, dan wordt de krokodil weer rustig. Het paard is weer rustig en dan kan de mens ook weer meedoen. Pas dan kun je weer nadenken over wat er nu precies gebeurde en hoe je reageerde.
Hoe kun je hier als ouder nu mee omgaan? Besef als eerste dat je kind dit niet bewust doet, hij kan in het moment echt even niet meer nadenken en alleen maar reageren. Geef hem die ruimte dan ook even. Zorg er hierbij wel voor dat de situatie veilig blijft voor iedereen. Praten heeft op dat moment geen zin, het komt simpelweg niet binnen en zal de situatie waarschijnlijk alleen maar erger maken. Vertel je kind alleen dat je in de buurt bent en dat hij altijd een knuffel kan krijgen als hij daar behoefte aan heeft. Pas als je kind weer gekalmeerd is kun je samen praten over wat er nu precies gebeurde en hoe het een volgende keer anders zou kunnen.
